Etiqueta: The Wild Cinema

Categorías
THE WILD BLOG

“Mi maestro el pulpo”, ou como facer psicoterapia cun polbo

Juan de Castro | Xestor e programador do The Wild Fest

Cando pensabamos que xa o miraramos todo, este inusual documental sudáfricano codirixido por Pippa Ehrlich y James Reed achéganos a unha historia de amor e simbiose entre unha polbiña e un humano en horas baixas. Si, leron ben.

Os feitos e a obra tráennos o relato do descubrimento por parte Craig Foster, un realizador baixo unha forte depresión, de que a súa terapia sanadora atopábase baixo o mar.

Como no filme Arrival, Denis Villenueve (2016), no que a protagonista experimenta unha conexión moi profunda e sublime con xigantescos cefalópodos extraterrestres, unha conexión emocional e dialéctica; nesta realidade-ficción, é un home e un polbo femia os que tecen unha relación de convivencia e diálogo.

A cinta está confeccionada episódicamente, guiándonos por estes cambios internos que se van producindo nos protagonistas, especialmente grazas á atractiva e suxerente música composta por Kevin Smuts para cada unha destas fases da relación.

O verdadeiramente xenial deste documental radica na sensibilidade coa que está filmada esta unión case obsesiva entre os dous seres que da compañía e costume constrúen unha intimidade e un intenso apego, que súa vez ten un poder sanador para que Craig volva novamente a súa vida e familia.

Fotograma de Mi Maestro el Pulpo

A relación do ser humano cun animal concreto e a súa complicidade como feito de revolución interior xa o temos visto en moitos filmes, mais coido que o curioso desta vez é esta figura tan habitual para os galegos como é o polbo, máis apreciado con pemento moído e aceite que como compañeiro empático de bar ou diván. Ben certo é que os camiños de respecto á natureza son múltiples.

Como buceador e pescador submariño que son, teño moitas veces a oportunidade de relacionarme cos polbos, case sempre con final desgraciado para eles, mais cando son pequenos podo relaxarme observándoos de vagar, e non podo conter a miña admiración por un animal intelixente e marabilloso, seguro que, como para moitas outras relacións o lugar e o momento non foi o noso. O que si teño claro, e esa é a mensaxe da película, é que é un ser moi especial.

Artigo publicado no suplemento APRENDER de NÓS DIARIO (06/2021)

Categorías
THE WILD BLOG

“La sal de la Tierra”, unha homenaxe ao planeta e a Sebastião Salgado

Juan de Castro | Xestor e programador do The Wild Fest

A potencia deste filme do gran Wim Wenders resulta conmovedora ata o extremo. É difícil non estremecerse fronte ao tratamento das imaxes dun dos fotógrafos máis impresionantes e personais do século XX.

Lembro ben aínda as reportaxes de Sebatião Salgado que aparecían de cando en vez no Semanal de El País. Eu era ben cativo pero eses ollos dos míseros traballadores das minas de ouro non se me esquecerán xamais. A forza e textura do seu branco e negro metálico quedaron para sempre gravadas no meu imaxinario da crudeza desas vidas tan alonxadas das nosas.

O motivo de traervos esta película neste derradeiro artigo é o desexo de que sexa revisada como epílogo do que poderíamos valorar como o mellor e o peor da nosa tola presencia neste planeta que nos acolle, e que redunda na perenne mensaxe de coidado entre os seres humanos e o medio natural.

O filme de Win Wenders e Juliano Ribeiro Salgado, fillo de Sebastião, percorre a vida deste artista a través das súas viaxes e proxectos. Pola súa cámara pasaron as maiores desgracias humanas e medioambientais da época, imaxes desgarradoras ata o pranto, imaxes no que se perde, como lle pasou ao autor delas, a esperanza no ser humano e a súa inxustiza cega.

Fotograma de La Sal de la Tierra

Certamente Wim Wenders pasa de soslaio pola moral dos terribeis retratos, e nárranos como Sebastião Salgado queda totalmente baleiro despois da observación e divulgación de tamañas miserias. O filme é o relato e a vida dun home honesto, que despois de retratar tanto horror e quedar destruido, é quen de construir unha esperanza, persoal e global.

Coido que é bo que de cando en vez revisemos este filme. O poder da imaxe é inmenso en mans de xenios coma Sebastião, cando as palabras non son dabondo, cando os nosos ollos nunca estarán nese lugar, eses lugares e eses seres humanos recuperan a súa dignidade e tórnanse eternos.

Artigo publicado no suplemento APRENDER de NÓS DIARIO (05/2021)

Categorías
THE WILD BLOG

O Cinema de Montaña, non tan ‘rara avis’

Juan de Castro | Xestor e programador do The Wild Fest

Como en toda especialidade, canto máis se afonda, máis grande é a nosa ignorancia do mesmo, e o caso do cinema de montaña é un fenómeno canto menos curioso polo número e o nivel dos festivais e das producións que podemos enfeixar neste eido.

A orixe desta temática cinematográfica vén reclamada sobre todo polos numerosos practicantes destas disciplinas deportivas, tan ligadas á introspección e á superación persoal como ao respecto polo planeta (e polas montañas).

Na península temos un festival moi destacado pola súa traxectoria e capacidade de convocatoria: o Bilbao Mendi Festival, que vén exhibindo os
mellores traballos do mundo de alpinismo, escalada, deportes extremos e
de temática medioambiental. É tamén un evento itinerante que adoita pasar polas nosas terras con notábel éxito.

Outro certame de calidade tremenda é o Festival de Cinema de Montanya de Torelló, con 39 edicións ás súas costas non acouga e cada ano exhibe filmes dunha beleza extrema.

Fotograma do documental Free Solo

Son decenas os certames a nivel mundial, todos decorridos acertadamente
en cidades e vilas montañosas. Destes destaco sen dúbida o canadense Banff Mountain Film. E máis que un festival, leva sendo o maior divulgador de contidos audiovisuais e gráficos para esquiadores, alpinistas e amantes do montañismo desde 1976.

Como recomendación cinematográfica cardíaca: Free Solo co inmenso escalador Alex Honnold, e para “descender” máis placidamente, a beleza dos cumes contada por Willem Dafoe en Mountain.

Algo único que transcende en case todos os filmes é que os protagonistas son dous: a montaña e o home. Isto é fascinante e o fundamento da paixón que xera. O público víveo sempre moi de preto porque son escaladores, esquiadores ou montañeiros que, sobre todo, aman a natureza e a presenza insuperábel e magnífica das montañas.

Artigo publicado no suplemento APRENDER de NÓS DIARIO (24/04/2021)

Categorías
THE WILD BLOG

“Entre pastores e lobos”, a historia do home e a terra

Juan de Castro · Xestor e programador do The Wild Fest

O documental galego ‘Entre pastores e lobos’ vén de gañar
o Premio do público e o de Cine Sostíbel no prestixioso
Festival Internacional de cine do Medio Ambiente Suncine.
Merecida lombeirada para un filme de fermosa riqueza
etnográfica e natural.

Coa fecunda produción cinematográfica galega de ficción adoitan ser escasos os traballos de carácter medioambiental e de natureza. Unha sorte, pois que Manuel Pedrosa e o seu equipo tiveran a ben traernos un filme tan redondo e puro.

A película lévanos aos vales e prados da Serra da Queixa, aos montes bastos e senlleiros do macizo central ourensán. Estes montes noutrora máis poboados e activos comezan a amosar o seu declive poboacional. Son as testemuñas dos poucos pastores que aínda resisten, os que nos amosan a vida sen domingos nin festivos nestas terras bravas de cabras, lobos e corzos.

Os teimudos e quedos pastores, e a pastora poeta Nieves, por suposto, introdúcennos nunha vida de inmersión e comuñón coa vida apegada a terra e aos seus ritmos, de vagar e en conivencia coas “bestas”, en especial cos queridos por uns e temidos por outros, os lobos. Un animal magnífico, que ligado ao home desde tempos ancestrais está sempre no debate dunha convivencia aínda sen resolver. Sempre perde o máis feble cando o instinto loita contra a orde e o desenvolvemento.

Fotograma do documental Entre Pastores e Lobos

Acompaña en toda a peza unha banda sonora exquisita e o bo facer dos realizadores e biólogos, que ademais dun esmerado guión, construíron con tesón unhas gravacións dos lobos no seu hábitat natural da serra loitando pola súa supervivencia, coma nós. O filme non deixa atrás as tradicións máis místicas e lúdicas desas terras como o adorado Entroido, do cal os galegos somos devotos.

Os nosos montes e os seres que o habitan están mudando. Nuns casos para ben e noutros para mal, segundo para quen, é o equilibrio propio dos ecosistemas. Cando os humanos desaparecen os animais voltan, uns son necesarios pero outros son continxentes. Cales?

Artigo publicado no suplemento APRENDER de NÓS DIARIO (27/03/2021)

Categorías
THE WILD BLOG

CineEco, o único e máis antigo certame medioambiental de Portugal

Juan de Castro, Xestor e programador do The Wild Fest

O Festival Internacional de Cinema Ambiental da Serra da Estrela, CineEco, vén celebrándose no precioso municipio de Seia dende 1995, no mesmo Parque Natural e baixo as montañas máis altas do país veciño.

Como moitas accións culturais portuguesas, esta tamén decorre devagar e sen grandes fastos, mais cunha calidade, excelencia e agarimo polo traballo ben feito que sempre ruboriza e provoca envexa dos nosos veciños e o seu bo facer cultural.

Ao longo destes 25 anos, o festival tivo, segundo o seu director Márlo Branquinho, a mesma evolución que o movemento ecoloxista: dos documentais sobre a natureza e desastres medioambientais a filmes de temáticas diversas, abstractas ou tratando cuestións “puramente ambientalistas”. O mesmo ocorre cos formatos e as vías narrativas, sempre en renovación.

Fotograma do filme O que arde.

O CineEco é un festival importante, a súa pegada é grande en Portugal. O feito de levar a 40 cidades do país as súas proxeccións, co obxectivo de mudar conciencias xuvenís, e teren organizado o I Fórum Internacional de Festivais de Cinema de Ambiente, en 2018, fai deste un festival en continuo crecemento e innovación. No seu ideario, e nas súas accións, está moi presente o fomento do diálogo entre os diferentes axentes medioambientais así como a fuxida da “moda ambiental”, algo ben comprensible co recomendado visionado de The Green Line (Warner Boote) filme co que abriron a súa edición de 2018.

Na edición de 2020, a 26º, recibiron máis de 600 filmes de 40 países diferentes. Basta con botar un ollo ao seu catálogo e palmarés do 2020 para quedar abraiado coa riqueza da selección e das múltiples temáticas abordadas.

Dastacaron na edición pasada o filme portugués Mar de Lixo de Tânia Paiva y El tren de los piés ligeros, de Miguel Coelho. E para os cativos a preciosa curta O peculiar crime do Sr. Jacinto, de Bruno Caetano.

Poucos imaxinan a gañadora do Grande Prêmio Ambiente: O que arde, si.

Artigo publicado no suplemento APRENDER de NÓS DIARIO (Febreiro · 2021)

Categorías
THE WILD BLOG

Plásticos, un uso breve e unha longa pegada

O desaforado emprego dos plásticos na nosa vida é un deses absurdos que o ser humano practica na súa galopada consumista. Podendo ser estes de moitas composicións diferentes, tardan entre cen e mil anos en descomporse. Digamos que son eternos.

Juan de Castro Xestor e programador do The Wild Fest

A nosa relación cos derivados do petróleo naceu coa revolución industrial e da man da sofisticación do mercado e da demanda sen límite o seu uso non deixou de medrar e normalizarse. Mercamos unha mazá e levámola á casa nunha bolsa plástica cunha vida útil de 30 minutos e que permanecerá entre nós por séculos… xerando problemas para todo o noso ecosistema. Se nos paramos a pensalo un intre é terrorífico. De feito, os vasos de plástico tardan máis de mil anos e non se degradan totalmente senón que quedan reducidos a micro moléculas sintéticas que aínda que non se ven permanecen presentes. Pénseno ben cando pidan unha cervexa.

Un dos ecosistemas máis afectados é o mundo mariño debido, entre outras cousas, pola similitude entre as partículas de plástico e o zooplancton mariño. Os centos de especies que consomen estes lixos enferman, mutan ou morren. Tamén van ao noso prato pasando pois a formar parte do noso organismo. Un auténtico delirio.

Un bo xeito de adecuar o seu uso e tomar conciencia da magnitude do problema que legamos aos nosos descendentes pode ser o visionado de filmes como, A Plastic Ocean de Craig Leeson, impactante e desolador sen ambaxes, ás veces necesario para espertar e mudar a nosa mentalidade. Tédelo dispoñíbel en Netflix.

Fotograma do documental Plastic Planet

Outro traballo destacado, xa de 2009, é Plastic Planet de Werner Boote, tan revelador como devastador, amósanos a nosa relación co plástico, as multinacionais que o producen e as consecuencias do seu emprego sen control.

Bótenlle unha ollada a estes filmes. É moi probábel que nos fagan gañar consciencia da crise do plástico e pensemos en alternativas. Por que non modificamos os nosos hábitos de consumo?

Categorías
THE WILD BLOG

Educar as pequenas no coidado da Terra

Nestes tempos de confinamento e televisión, aproveitemos para revisar coas futuras habitantes da Terra pezas audiovisuais que lles transmitan realidade e esperanza. Promovamos tamén unha mirada crítica fronte ao consumismo irracional

Juan de Castro, Xestor e programador do The Wild Fest

Para comezar forte propoño unha viaxe máxica co filme brasileiro O menino e o mundo, de Alê Abreu. Cun estilo sinxelo e cunha creatividade desbordante, cóntanos a través dos ollos dun neno o descubrimento dun mundo hostil e complexo. Unha marabilla da animación infantil, cun ritmo quedo e silente, que fará tamén acougar os actuais cardíacos cativos.

Non poderían faltar nesta listaxe calquera título do Studio Ghibli, con Hayao Miyazaki á cabeza. Ben a entrañábel O meu veciño Totoro, ben a aventura total de A princesa Mononoke, poden ser un bo arranque para que
nenos e nenas tomen conciencia e partido na defensa da natureza, xa que focalizan nos cativos a acción, empoderándoos nesta tarefa.

Aínda que resulte tópico, sempre lembrarei o filme Cairo Branco como
un certeiro exemplo para entender a parte máis salvaxe da natureza e da fauna. A historia do gran Jack London pode causar unha gran pegada para os desnortados púberes, transmitíndolles esa igualdade entre todos os seres
que poboamos o planeta.

Fotograma do Filme Cairo Branco (1991)

Pouco coñecido e moi conmovedor é o filme Efraín de Yared Zeleke. Cóntanos a historia dun neno etíope que descobre unha nova relación coa natureza e cos animais. Ideal tamén para viaxar a outras realidades xeográficas. Para que os cativos entendan o que pode supor o derretemento dos polos, nada mellor que as imaxes do explorador Robert J. Flaherty en Nanook, o esquimó, filme que aló por 1922 amosaba a insólita vida cotiá dunha familia Inuit.

E remato cunha cinta ben recente e localizada no noroeste ibérico, Entre pastores e lobos, gañadora de dous premios no último Suncine, precioso e máxico relato da necesaria simbiose entre humanos e animais.

Artigo publicado no suplemento APRENDER de NÓS DIARIO (5/1/2021)

Categorías
THE WILD BLOG

O gran festival de cinema de medio ambiente

Temos a sorte de contar na península co Suncine, o festival máis lonxevo sobre cinema ambiental e conciencia ecoloxista do mundo. Case nada.

Juan de Castro Programador do The Wild Cinema

Recentemente renomeado Suncine, este festival fundamentado no activismo leva repartindo os seus Soles de Ouro ao longo de 27 edicións.

Fundado en Barcelona en 1993 da man do carismático e entusiasta Claudio Lauria, este certame naceu cuns principios férreos no seu discurso: O medio ambiente é un dereito humano. Unha consigna que se fai patente na construción da súa programación que, ininterrompidamente, veñen amosando edición tras edición.

Pertence o Suncine á clase de festivais que non só promoven as artes cinematográficas senón que se move cunha poderosa vontade de denunciar, educar e sensibilizar. Podemos afirmar que todo o cinema sobre
medio ambiente, activismo e ecoloxía pasou polas pantallas do Suncine. Os creadores e organizadores deste certame teñen a convicción de prestar “un
servizo público necesario e comprometido”, tarefa esta imprescindíbel nestes anos de certa desesperanza.

Fotograma da curta documental ’Vergüenza’, da surfista vasca Garazi Sánchez / SUNCINE

Mais chegar á posición decana e reputada que atesoura agora non foi doado, anos de concienciación e pedagoxía nas salas de proxección amosando os máis recentes traballos. De feito, é un dos poucos certames
que en competición non acepta proxectos de máis dun ano de produción, isto certamente favorece que as problemáticas ambientais máis urxentes sexan difundidas.

Unha estupenda novidade deste ano son as seccións Suncine For Future e Suncine Edu, a primeira para potenciar o activismo entre os novos e a segunda cun obxectivo de concienciar os máis pequenos. Estas novas actividades paralelas veñen traídas claramente polos recentes movementos sociais ecoloxistas que estouparon a nivel mundial nestes anos entre os mozos e mozas máis novos, con Greta Thunberg como símbolo.

A cantidade de realizadores, artistas e persoeiros que pasaron por este festival resulta mareante. Desde Jane Goodall a Ken Loach, Hebe de Bonafini, Jeremy Irons, Fernando Trueba ou Steve McCurry (o famoso fotógrafo da nena afgá). Na súa web acóllense os filmes que do que fomos, somos e seremos.

Artigo publicado no suplemento APRENDER de NÓS DIARIO (5/12/2020)

Categorías
THE WILD BLOG

Documentais de natureza a non perder a golpe dun par de ‘clics’

Os mergullos do Capitán Cousteau, os lobos de Félix Rodríguez de la Fuente ou Sir David Attenborough percorrendo e amosándonos o planeta enteiro.

Por Juan de Castro Programador do ‘The Wild Cinema’

Seguro que algunhas das túas primeiras imaxes inesquecíbeis do mundo natural e da biodiversidade foron da man dalgúns destes pioneiros dos documentais.

A divulgación científica e da natureza sempre avanzou grazas a colosos como eles, que entraron nos nosos fogares pola segunda canle do noso vello televisor. Aínda agora, esta canle de televisión pública estatal segue a ser o buque insignia da difusión dos grandes documentais internacionais.

Antigamente só National Geographic, a BBC ou algunhas produtoras europeas sacaban adiante a produción e distribución destes filmes de natureza. Agora son moitos máis os que teñen a capacidade de producir e difundir estes contidos; empresas de roupa deportiva e de aventura como Patagonia ou de bebidas como Red Bull son xa grandes produtoras de documentais, podedes consultar nas súas webs numerosos contidos moi orixinais.

Nas plataformas de filmes a demanda ou tamén no universal YouTube existe moitísimo material de gran calidade á vosa disposición.

En YouTube, tendes de balde a serie de documentais Human, un intenso retrato da humanidade, ou a magnífica e imperdíbel Baraka. As mesmas canles en YouTube de National Geographic e de BBC Earth teñen múltiples e magníficos filmes que merecen un visionado.

Fotograma do documental Baraka

Os abonados a Netflix podedes aproveitar para ver Our Planet do mítico Attenborough, narrado aquí por Penélope Cruz. Destaca tamén no plano máis activista o filme Ivory Game. Na canle Discovery Chanel podedes visionar a suxerente miniserie Planet Earth I e II.

Para os que teñades a estupenda plataforma Filmin recoméndovos a galega Tempo, de Manuel Valcárcel, a serie Human Planet, xa antiga mais merece un visionado. E un sinfín de pezas máis. Por citar algunhas: Nanook, el esquimal, Happy People: Un año en la Taiga, El viaje de Jane…

Artigo publicado no suplemento APRENDER de NÓS DIARIO (2/10/2020)

Categorías
THE WILD BLOG

The Wild Cinema, unha experiencia audiovisual salvaxe

Contra todo prognóstico e adversidades o festival multidisciplinar The Wild decorreu os días 5 e 6 de setembro no Parque Forestal de San Miguel de Oia (Vigo), un dos lugares con mellores vistas ás Illas Cíes

Por Juan de Castro, Xestor e programador do “The Wild”

Un evento para familias e público cun alto nivel de concienciación nos seus hábitos de consumo e de ocio, xa que todas as accións do festival orbitan fervorosamente ao redor de tres eixos fundamentais: a ecoloxía, a natureza e vida saudábel.

Inicio con esta pequena crónica, unha serie de artigos co obxectivo de difundir pezas cinematográficas que, ademais de posuír unha rica linguaxe no sector, comungan coa protección do medio e co decrecemento enerxético e de consumo que precisa de nós o planeta.

Partirei da programación do The Wild Cinema, que este ano tivo como liña principal a urxente necesidade de coidado das árbores e das masas forestais. O filme escollido para abrir a sección oficial foi Treeline, the secret life of trees (Jordan Manley 2019), unha fermosa peza documental, galardoada co Gran Premio no Mendi Film Festival, que delata a perda daconexión entre o ser humano e o mundo natural.

Fotograma de O Monte é Noso de Llorenç Soler

Tiveron tamén un espazo importante os montes galegos con O monte é noso (Llorenç Soler 1977) e Eucalyptus (Elena R. Flores, Miguel Souto, 2018) os cales, xunto coa presentación e debate da directiva da Comunidade de Montes de San Miguel de Oia, puxo de manifesto o traballo de recuperación e xestión no último medio século dos montes do mancomún, un dos fenómenos máis ricos, democráticos e construtivos que temos nas nosas terras.

Emprázovos pois á vindeira edición do The Wild, co cinema e todas a súas actividades paralelas. A mensaxe é clara, xeremos conciencia e cultura ecolóxica utilizando para iso todas as ferramentas que temos da nosa man.
A miña é o cinema.

Artigo publicado no suplemento APRENDER de NÓS DIARIO (12/09/2020)